تاپوسام؛ جشن ایمان و درد در هند
هند سرزمینی است که جشنها و آیینهایش به اندازهی رنگهایش متنوع و شگفتانگیزند. اما در میان همهی این مراسم، جشن تاپوسام (Thaipusam) یکی از عجیبترین و تکاندهندهترین آیینهایی است که همواره گردشگران و پژوهشگران را در حیرت فرو میبرد. این جشن نهتنها نمایش ایمان است، بلکه ترکیبی از معنویت، قدرت ذهنی و مرزهای شگفتانگیز توانایی انسان برای غلبه بر درد محسوب میشود.
ریشه و معنای جشن
تاپوسام به افتخار خدای موروگان (پسر شیوا و پارواتی) برگزار میشود؛ ایزدی که در اساطیر هندو نماد شجاعت، پیروزی و محافظت در برابر نیروهای اهریمنی است. باور بر این است که موروگان با نیزهی الهی خود شیاطین را شکست داده و پیروزی نور بر تاریکی را ممکن ساخته است. به همین دلیل، در روز تاپوسام، زائران با ریاضتهای بدنی و قربانی کردن راحتی خود، ایمانشان را به این خداوند نشان میدهند.
صحنههایی که تماشاگران را میخکوب میکند
صبح جشن، هزاران زائر با بدنهای نیمهعریان، سرهای تراشیده و پیشانیهای پوشیده از خاکستر مقدس، در صفهای طولانی به سمت معابد حرکت میکنند. اما چیزی که این جشن را از هر مراسم دیگری متمایز میسازد، آیین سوراخ کردن بدن است:
قلابهای فلزی در پشت و شانهها فرو میرود و زائران با همان قلابها اجسام سنگین میکشند.
نیزهها از گونهها، زبان یا حتی گونه تا گونهی صورت عبور داده میشود.
برخی زائران سازههای عظیمی به نام کاوادی (Kavadi) را روی شانههایشان حمل میکنند؛ سازههایی تزیینشده با گل، پر طاووس و فلز که گاهی وزنشان به دهها کیلو میرسد.
باور بر این است که نیروی ایمان و برکت خدای موروگان باعث میشود که زائران دردی احساس نکنند و زخمهایشان پس از جشن به سرعت بهبود یابد.
جنبههای اجتماعی و معنوی
در نگاه بیرونی شاید این جشن نوعی شکنجهی جسمانی به نظر برسد، اما در درون جامعهی هندو، تاپوسام فرصتی برای پاکسازی روح، ادای نذر، و شکستن غرور نفس است. خانوادهها این مراسم را بهعنوان یک عهد معنوی برگزار میکنند و بسیاری از شرکتکنندگان ماهها قبل از جشن روزه، پرهیز غذایی و تمرینات ذهنی را آغاز میکنند تا بدن و روحشان برای این آزمون آماده شود.
جلوهای فراتر از مرزهای هند
هرچند خاستگاه تاپوسام در ایالت تامیل نادو هند است، اما امروزه این جشن در کشورهای دیگری که جمعیت هندو دارند ــ مانند مالزی، سنگاپور، سریلانکا و حتی برخی نقاط آفریقا ــ نیز برگزار میشود. یکی از مشهورترین نسخههای این جشن در غار باتو (Batu Caves) مالزی است که هزاران گردشگر خارجی را هر ساله به تماشا میکشاند.
چرا تاپوسام خاص و عجیب است؟
بهخاطر ترکیب بینظیر ایمان و درد جسمانی که در کمتر جایی از جهان به این شدت دیده میشود.
بهخاطر صحنههای بصری عجیب: بدنهای پوشیده از قلاب، صدای طبلهای کوبنده، رقصهای مذهبی و حرکت دستهجمعی هزاران زائر.
بهخاطر پیام عمیق معنوی: گذشتن از رنج برای رسیدن به رهایی و برکت.
تاپوسام فقط یک جشن مذهبی نیست؛ تجربهای است که ذهن هر بینندهای را میان حیرت، احترام و حتی شوک معلق میکند. این آیین نشان میدهد که ایمان برای انسانها تا کجا میتواند قدرتآفرین باشد، و چگونه میتوان از مرزهای تحمل جسم عبور کرد تا به سطحی تازه از معنویت دست یافت.
